Wat verandert er voor zzp’ers en bedrijven in 2025?
Vanaf 1 januari 2025 voert de Belastingdienst strengere controles uit op schijnzelfstandigheid. Bedrijven die zzp’ers inhuren voor werk dat eigenlijk in loondienst moet worden uitgevoerd, kunnen boetes en naheffingen verwachten. Dit maakt deel uit van de maatregelen van het kabinet om de balans op de arbeidsmarkt te herstellen en schijnconstructies tegen te gaan. Maar wat betekent dit concreet voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers? En hoe kunt u zich hierop voorbereiden?
Wat is schijnzelfstandigheid?
Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een zelfstandige ondernemer wordt ingehuurd, terwijl hij of zij in feite werkt onder omstandigheden die op loondienst wijzen. Dit betekent dat de zzp’er eigenlijk onder gezag van de opdrachtgever werkt, geen werk door iemand anders kan laten uitvoeren, en een vast loon ontvangt, zoals vakantiegeld of doorbetaling bij ziekte. In zulke gevallen moeten bedrijven eigenlijk loonbelasting en premies afdragen, wat bij schijnzelfstandigheid wordt omzeild.
Het probleem met schijnzelfstandigheid is dat het leidt tot oneerlijke concurrentie en ongelijke arbeidsvoorwaarden. Zzp’ers hebben recht op aftrekposten zoals de zelfstandigenaftrek, terwijl bedrijven geen loonheffingen en premies voor sociale zekerheid hoeven af te dragen. Dit scheelt flink in de kosten, maar gaat ten koste van de belastinginkomsten en sociale bescherming van de werkenden.
Wat verandert er op 1 januari 2025?
Met ingang van 1 januari 2025 wordt het handhavingsmoratorium op schijnzelfstandigheid opgeheven. Dit moratorium hield in dat de Belastingdienst sinds 2016 geen strenge controles uitvoerde, behalve in gevallen van kwaadwillendheid. Bedrijven kregen eerder vooral waarschuwingen en de mogelijkheid om hun werkrelaties aan te passen. Vanaf 2025 wordt dit anders: de Belastingdienst kan naheffingen opleggen en boetes uitdelen als blijkt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid.
Er is wel een overgangsperiode van één jaar, waarin bedrijven en zzp’ers geen vergrijpboetes krijgen, mits ze aantonen dat ze actief bezig zijn om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Dit biedt bedrijven de kans om hun werkrelaties op orde te brengen zonder direct bestraft te worden.
Modelovereenkomsten niet langer houdbaar
Eén van de belangrijkste veranderingen die de Belastingdienst doorvoert, is het afschaffen van de goedkeuring van modelovereenkomsten. In het verleden konden zzp’ers en opdrachtgevers gebruikmaken van zo’n overeenkomst om aan te tonen dat er geen sprake was van loondienst. Dit biedt echter geen zekerheid meer, omdat de werkelijke situatie in de praktijk doorslaggevend is. De Belastingdienst kijkt namelijk naar de feitelijke werkrelatie, niet naar wat er op papier is afgesproken. Lopende modelovereenkomsten blijven geldig tot hun einddatum, maar zullen daarna niet meer worden verlengd.
Waarom nu deze wijzigingen?
De maatregelen rondom schijnzelfstandigheid komen voort uit een breder pakket aan hervormingen op de arbeidsmarkt. Het kabinet wil een eerlijker speelveld creëren tussen verschillende arbeidsvormen en misbruik van zzp-constructies tegengaan. Naast de opheffing van het handhavingsmoratorium worden er ook andere maatregelen genomen, zoals de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen en de afbouw van de zelfstandigenaftrek. Hierdoor worden de verschillen tussen vast personeel en zelfstandigen kleiner, wat zorgt voor een eerlijker concurrentiepositie op de arbeidsmarkt.
Wat betekent dit voor zzp’ers?
Als zzp’er bent u samen met uw opdrachtgever verantwoordelijk voor het controleren of er sprake is van een echte zelfstandige opdracht, of dat u eigenlijk in loondienst bent. Het is belangrijk om, voordat u een opdracht accepteert, te controleren of er geen gezagsverhouding is, of u uw werk door iemand anders kunt laten uitvoeren en of u geen vast loon ontvangt.
Voldoet u aan de kenmerken van loondienst? Dan loopt u het risico om als schijnzelfstandige te worden gezien, met alle gevolgen van dien voor zowel u als uw opdrachtgever. Dit kan leiden tot naheffingen en correcties door de Belastingdienst.
Hoe kunnen ondernemers zich voorbereiden?
Voor bedrijven is het cruciaal om te controleren of hun zzp-constructies voldoen aan de regels. Bedrijven kunnen boetes en naheffingen tot vijf jaar terug verwachten als de Belastingdienst schijnzelfstandigheid constateert. Dit betekent dat ze loonheffingen en premies alsnog moeten betalen over de periode waarin de zzp’er feitelijk in loondienst was.
Bedrijven krijgen tot eind 2025 de tijd om hun werkrelaties aan te passen, zolang ze kunnen aantonen dat ze actie ondernemen tegen schijnzelfstandigheid. De Belastingdienst biedt daarbij ondersteuning, bijvoorbeeld via informatiesessies, webinars en bedrijfsgesprekken.
Wees voorbereid op de veranderingen
Vanaf 1 januari 2025 wordt de handhaving op schijnzelfstandigheid flink aangescherpt. Zowel zzp’ers als opdrachtgevers moeten alert zijn en hun werkrelaties tegen het licht houden om te voorkomen dat ze in de problemen komen. Gebruik het overgangsjaar om maatregelen te nemen en ervoor te zorgen dat u voldoet aan de nieuwe regelgeving.
Hebt u twijfels of vragen over uw huidige situatie? Neem dan contact op met bijvoorbeeld een van de specialisten van onze partner Entrpnr of de Belastingdienst, en zorg dat u goed voorbereid bent op de veranderingen.